Groeiplaatsinrichting: Is er nog plek voor bomen in onze steden?
Het wordt steeds drukker in de openbare ruimte, boven én onder de grond. Hoe combineer je kabels en leidingen, verhardingen, lichtmasten en bomen efficiënt? Het is tegenwoordig een hele puzzel om bomen en infrastructurele voorzieningen in de openbare ruimte in te passen. Dit vraagt om kennis en een creatieve samenwerking tussen de verschillende disciplines. Door een boomspecialist vanaf het eerste moment binnen het team mee te laten kijken, worden verrassingen gedurende het proces voorkomen met een goede groeiplaatsinrichting.
Bomen en infrastructurele voorzieningen komen elkaar boven- én ondergronds tegen. Dat kan na verloop van tijd knelpunten opleveren voor de verharding, de kabels en leidingen, de riolering, de verlichting en de bomen. De uitdaging is om bij het ontwerpen en herinrichten van een openbare ruimte alle elementen voldoende ruimte te geven en op de juiste manier te combineren.
Objectieve blik op knelpunten infrastructuur
In de publicatie ‘Combineren van onder- en bovengronds infrastructuur met bomen’’ van het kennisplatform CROW worden resultaatsbeschrijvingen en technische bepalingen beschreven, om gemeentes zo maatregelen en technieken aan te bieden om succesvolle combinaties van bomen en infrastructuur in uitvoeringsbestekken op te nemen. In de praktijk zijn deze inzichten nodig om bijvoorbeeld onderstaande knelpunten te voorkomen:
• boomkronen die de openbare verlichting hinderen
• wortels die de verharding opdrukken
• wortels die kabels en leidingen beknellen of rioleringsbuizen en drinkwaterleidingen binnendringen
• bomen raken in de problemen door een te sterke bodemverdichting
• veranderingen van het maaiveld- of het grondwaterniveau
• schade aan bomen als gevolg van graaf- en bouwwerkzaamheden
Maatschappelijke kosten en baten
Een goede ondergrondse ordening is net zo belangrijk als een bovengrondse ordening, stelt Henk van der Maas, beheerder van de ondergrond bij de gemeente Rotterdam in het artikel “Nieuwe visie voor Rotterdamse ondergrond” in het tijdschrift Land+Water, vakblad voor de praktijk van civiel-en milieutechnici. Leidingtunnels kunnen er voor zorgen dat kabels en leidingen aangelegd, vervangen en geïnspecteerd kunnen worden zonder dat de straat steeds open moet. Het is daarom van belang een goede Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse (MKBA) uit te voeren voor Infrastructurele Voorzieningen voor kabels en Leidingen (IVKL). De nadruk ligt op een toekomstbestendige, klimaatadaptieve straat waar de gemeente samen met bewoners, bedrijven en huiseigenaren werkt aan vergroening, sociale cohesie en waarde vergroting.
Aandacht vergroenen van de binnenstad
De uitdaging is om met bovenstaande knelpunten in de buitenruimte genoeg ruimte over te houden om de stad aantrekkelijk en leefbaar te houden. De ontwerper, de beheerder en boomspecialist hebben tijdens het integraal ontwerpproces een breed scala van materialen, technieken en ontwerpoplossingen tot hun beschikking. Van dragende constructies tot wortelgeleiding, van groeiplaatsverbetering tot hele groeiplaatsinrichtingen met speciale constructies. Van snoei tot kabelgoten en leidingtunnels, van grondzuigen tot tweede maaiveldconstructies, van bomenzand tot beluchtingssystemen.
Groeiplaatsinrichtingen
Boomverzorging stopt niet bij de bovengrondse delen. Groeiplaatsinrichting is een wezenlijk onderdeel van het verzorgen van bomen. Verschillende groeiplaatssubstraten en constructies worden in toenemende mate gebruikt om een optimale groeiplaats na te bootsen. Boven- en ondergrondse boomverzorging is van wezenlijk belang voor het begeleiden van bomen tot hun eindbeeld. Met name in stedelijk gebied zorgt toename van boven- en ondergrondse infrastructuur voor verschillende stressfactoren. Dit leidt vaak tot voortijdig aftakelende bomen. Met verschillende substraten (afhankelijk van het type verharding) kunnen de groeiplaatsinrichtingen verrijkt worden om het bodemleven te stimuleren en voldoende doorwortelbare ruimte te creëren. Daarnaast kunnen ook groeiplaatsconstructies met een drukspreidende functie worden toegepast om wortelschade en verdichting te voorkomen en de water- en luchthuishouding te verbeteren. Copijn Boomspecialisten kan ook verschillende constructies vullen met substraten waardoor extra doorwortelbare ruimte wordt gecreëerd. Lees meer over substraten van Copijn Bomengranulaat-Bomenzand-Bomengrond.
Het mag dan steeds drukker worden boven en onder de grond maar dat betekent niet dat er geen plek is voor bomen. Het vergroenen van de binnenstad blijft een belangrijk maatschappelijk thema. Een integraal proces met tijdige afstemming voorkomt hoge kosten maar zorgt voor hogere baten. En… bomen en infrastructuur in de stedelijke omgeving hoeven elkaar niet langer in de weg te zitten!
Praktijkvoorbeelden Groeiplaatsinrichtingen
Boombakken Zaanstad
Door de herinrichtingsplannen van de openbare ruimte van de Westzijde in Zaandam is er gevraagd om bomen in het plan te integreren. Copijn Boomspecialisten verzorgt eind februari 2018 het aanbrengen en inplanten van 40 cortenstalen boombakken aan de Westzijde in Zaandam. De cortenstalen boombakken krijgen hardhouten zittingen, een plek om even te relaxen voor het winkelend publiek. Lees meer>>
Intensieve ondergrondse infrastructuur Spoorzone Delft
De boomspecialisten van Copijn planten voor deze inrichting 608 bomen met in totaal 15 verschillende soorten. De Spoorzone is een intensieve en complexe ruimte waarin bomen een belangrijke plaats innemen. De complexiteit van de aanplant zit in de aanwezigheid van een intensieve ondergrondse infrastructuur, de gefaseerde uitvoering en de toepassing van verschillende soorten boomsubstraat. Lees meer>>
Toekomstbestendige parkeerplaatsen Nieuwegein
Om duurzame herplant mogelijk te maken in de parkeersituatie is door Copijn Boomspecialisten een duurzame oplossing aangedragen door de groeiplaats ruimer en toekomstbestendig in te richten, maar met een andere boomsoort. Onder de parkeervakken is gewerkt met bomengranulaat om de bomen buiten de boomspiegel voldoende doorwortelbare ruimte te bieden. Binnen de boomspiegel is bomengrond gebruikt. Lees meer>>
Blijf op de hoogte via LinkedIn.