Woonwijk Rosmolen

De opgave

Rosmolen is samen met Groeseind één van de grootste herstructureringswijken van Tilburg. Het is oorspronkelijk een typische arbeiderswijk met relatief kleine woningen en smalle straten met weinig ruimte voor groen. De aanleg van meer groen in de wijk vormde in het stedenbouwkundig plan van De Zwarte Hond een belangrijk uitgangspunt voor inrichting van de openbare ruimte van Rosmolen. Copijn werd gevraagd om voor de wijk een “interessant, uitdagend en innovatief ontwerp en beplantingsplan te realiseren, met gelaagdheid in beplanting en variatie in kleur, verschijningsvorm en zomer/winterbeeld, gebruik makend van sterke beplantingssoorten, uitmondend in een laag onderhoudsniveau”.

Onze visie

De vraag die wij ons naar aanleiding van deze opdrachtformulering hebben gesteld is wat een ‘innovatief beplantingsontwerp’ inhoud. Wat maakt groen innovatief? Het antwoord moet niet alleen gezocht worden in een vernieuwend beeld/uitstraling of lage onderhoudskosten/ beheermethode. De functie van groen is veel breder dan enkel een visueel decor of ‘aankleding’. Het gebruik van het groen en de invloed van het groen voor het (micro)klimaat in de wijk beïnvloeden hoe mensen zich voelen, hoe ze de wijk beleven, hoe ze zich gedragen. Het groen in de wijk is daarmee mede bepalend voor het leefklimaat in de wijk. Het leefklimaat omvat alle aspecten samen.

Dan hebben we het niet enkel over kijkgroen met vaste planten, ook niet het standaard trapveld voor de deur. Maar groen voor de bewoners van de wijk, dat uitnodigt tot (re)actie, om naar buiten te gaan om, een ommetje te maken, te spelen, te ontdekken en een praatje aan te gaan met de buurman van om de hoek. Juist het benutten van/inspelen op deze bredere functie van groen maakt het innovatief. Het vernieuwende zit ‘m in het sociale aspect van groen. Mensen voelen zich aantoonbaar beter, het stimuleert beweging. Het ommetje of buitenspelen stimuleert het sociale aspect. Je komt iemand tegen, groet of maakt een praatje. Het spreekt tot de verbeelding (zintuigen), inspireert. Het vergroot niet alleen de natuurwaarde in de stad, maar vergroot ook de bewustwording van het belang van groen. Groen geeft antwoord op actuele sociale vraagstukken, of is op z’n minst onderdeel van de oplossing te noemen.

Het ontwerp

Dit sociale aspect van groen in de vorm van ‘Ontmoeting’ is daarom het terugkerende thema in dit beplantingsplan voor de wijk Rosmolen. Wij willen een wijk creëren waar iedereen zich thuis voelt, waar je het gevoel hebt om thuis te komen in jóuw straat. Variatie en differentiatie aanbrengen binnen een bepaald palet van kleuren. Op elkaar afgestemd, niet contrasterend, maar duidelijk elk een eigen karakter en kleur.

Copijn introduceert het ‘Rondje Rosmolen’ om uitdrukking te geven aan het aspect ‘ontmoeting’. De groene woonstraten hebben alle vier eenzelfde ruimtelijk profiel, maar het groen heeft in iedere straat een eigen thema. De thema’s zijn gericht op het prikkelen van de zintuigen, om een reactie uit te lokken, nieuwsgierig te maken. Soortkeuze en plantwijze zijn afgestemd op het specifieke thema. Zo wordt je gestimuleerd om juist stil te staan of verder te kijken wat verderop nog te ontdekken en beleven is.

Ook met betrekking tot het onderhoud is verder gekeken dan gangbaar. Het gaat niet enkel om het beeld bij aanleg, of twee jaar later, maar juist ook het beeld voor de langere termijn. Het gaat om het beeld en onderhoud in een meer gevorderd stadium, met volwassen planten, heesters, bomen én gebruik.