Bomen van betekenis: herstelplan valwind Leersum

Op 18 juni 2021 werd het dorp Leersum getroffen door een uiterst destructieve valwind. De storm verwoestte in enkele minuten een aanzienlijk deel van de volwassen groenstructuur in de openbare ruimte, tuinen en de aangrenzende bossen. De beelden van de verwoesting domineerden het landelijke nieuws.

Herstelplan

De gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft Copijn Landschapsarchitecten en Copijn Boomspecialisten gevraagd om in een half jaar tijd samen met bewoners een herstelplan uit te werken voor de groenstructuur binnen het getroffen deel van de bebouwde kom. Een uniek en eervol project, waarin wij onze kennis van groen erfgoed en bomen ten volle konden inzetten om met het herstel direct ook stappen te zetten op het gebied van biodiversiteit, klimaatadaptatie en identiteit.

Nulmeting en analyse

Bij de start van het project heeft Copijn alle nog aanwezige bomen, zo’n 900 in totaal, in het gebied geïnspecteerd. Deze visuele inspectie (VTA) leverde een nulmeting op van de conditie en toekomstverwachting van de overgebleven bomen en inzicht in de groeiomstandigheden ter plekke. Daarnaast analyseerden we de cultuurhistorische ontwikkeling van het groen binnen de kom en bepaalden we welke rol het assortiment van bomen speelt in de dorpse groene identiteit.

Visie: Bomen van betekenis

Op basis van de nulmeting heeft Copijn een nieuw groenstructuurplan opgesteld voor het dorp dat we vervolgens hebben vertaald in een concreet beplantingsplan voor het getroffen deel. Het motto van de visie is ‘bomen van betekenis’. Een begrip dat enerzijds verwijst naar de emoties die de valwind – en daarmee ook het proces rondom het herstelplan – losmaken. Anderzijds verwijst het naar de ambitie om het herstel aan te grijpen om de groenstructuur van Leersum beter bestand te maken tegen droogte, minder eenvormig te laten zijn qua opzet en leeftijd en ook genetisch beter aan te laten sluiten op de natuurlijke boskernen in de dorpsranden. In een open proces met bewoners hebben we daarbij ook meerdere varianten voor bijvoorbeeld de historische Lomboklaan besproken en hebben we voorstellen gedaan voor het benutten van koppelkansen zoals een verdere vergroening van het dorpsplein.

Beplantingsplannen en aanleg

Nadat de visie in september 2022 door de raad van de gemeente Utrechtse Heuvelrug werd goedgekeurd, heeft Copijn het plan uitgewerkt tot beplantingsbestek. In de winter van 2022-2023 zijn de meeste bomen door de aannemer geplant waarbij Copijn het toezicht heeft gevoerd. In 2023 zullen we daarnaast een tweetal deelprojecten verder uitwerken waaronder de vergroening van het dorpsplein.

Volg de ontwikkelingen m.b.t. het herstelplan op de website van de gemeente.